Kiểu nuôi dậy con trẻ ngược đời khiến con dễ mắc bệnh tâm lý

Trong thời buổi hội nhập ngày nay, khi xã hội đang dần thay đổi, đổi mới để hòa nhập với thế giới, việc chuyển giao văn hóa, tri thức từ thế kỷ XX sang XXI có quá nhiều sự khác biệt. Vì vậy, tâm lý, tư tưởng của thế hệ trẻ bây giờ không còn giống như bậc cha mẹ chúng thời còn cắp sách tới trường. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn giữ cách nuôi dậy con trẻ theo lối của… “người xưa”.

Tuy rằng ai rồi cũng đều lớn khôn, trưởng thành nhưng với tính chất của xã hội ngày nay, điều đó lại không còn phù hợp để khiến đứa trẻ có thể trưởng thành, phát triển để tự tin hòa nhập với cộng đồng, xã hội. Nhưng nhiều phụ huynh vẫn muốn bám theo phương thức “truyền thống” rồi bảo thủ cho rằng họ “cũng được dậy dỗ như thế mà vẫn lớn lên như thường”. Kết quả là tỷ lệ người trẻ khi lớn lên mắc các hội chứng về tâm lý càng ngày càng cao và phụ huynh luôn tỏ ra “bất lực” khi không thấy con phát triển như nguyện vọng của mình.

Khi tới các trung tâm tư vấn, nhiều người ngã ngửa khi các bác sĩ, chuyên gia chỉ ra các vấn đề trong việc dậy dỗ con cái của bậc cha mẹ “truyền thống” khiến con mình không khôn lớn như bạn bè đồng trang lứa. Dưới đây là 10 cách dậy con phổ biến nhất của bậc phụ huynh châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng

 Dạy trẻ theo cách dạy… thú cưng

Chúng ta bắt con cá phải biết leo cây và con khỉ phải biết bơi dưới nước, muốn trồng một loại cây mọc ra nhiều loại trái khác nhau nhưng không hiểu gốc rễ, bản chất và năng lực thực sự của con mình thế nào.

Con nhà người ta học được hoặc học giỏi cái gì thì mình cũng muốn, thậm chí bắt con mình làm được điều đó, nếu như con không đạt được sự kỳ vọng, họ sẽ đổ hết tội lỗi, trách nhiệm lên đầu con mình trong khi người gây ra lại là… chính họ.

Mỗi một đứa trẻ sinh ra đã có một nội lực, khả năng, tài năng của riêng chúng. Việc lắng nghe con, hiểu con sẽ giúp chúng ta biết được điểm mạnh, điểm yếu và tâm tư suy nghỉ của bản thân chúng và đúc kết ra hình mẫu mà con muốn hướng đến. Nếu hình mẫu đó sai lệch về đạo đức, văn hóa, cần giải thích cho chúng hiểu vì sao không nên trở thành con người như vậy, chỉ ra các dẫn chứng phù hợp để chính đứa trẻ phải tự cảm nhận, thay vì “đúc khuôn” ngay từ khi chúng ra đời để rồi khi lớn lên, đứa trẻ không còn biết được chính mình, bản thân mình là ai, như thế nào. Dần dần, chúng sẽ mất đi sự tự tin, quyết đoán khi nghĩ rằng cuộc đời mình là một sự sắp đặt của cha mẹ.

So sánh con với người khác

Trong thực tế, rất nhiều bố mẹ hay so sánh con mình với con người khác, thường dùng những câu đại loại như: “sao con đạt điểm thấp thế, bạn A được những 10 điểm cơ đấy” hoặc “bạn B ngoan thế mà con lại hư vậy…”, “con làm mẹ/bố phát điên lên ấy. Con nhà người ta vừa học giỏi lại biết thương yêu bố mẹ còn con thì…”.

Điều này sẽ dẫn đến việc tạo ra khoảng cách giữa bố mẹ và con cái. Không một đứa trẻ nào muốn mình bị đem ra so sánh với đứa trẻ khác, nhất là lại kém hơn.

Như đã nói ở phần 1, mỗi đứa trẻ có những khả năng, điểm mạnh, điểm yếu riêng. Hãy nhìn nhận những điểm tốt và giúp con phát triển chúng thay vì so sánh, và đặc biệt là bôi nhọ, hạ thấp danh dự của con mình trước gia đình, họ hàng và bạn bè của chúng với mục đích là “để cho nó xấu hổ rồi phải thay đổi thì sẽ không bị bố mẹ đối xử như thế nữa”

Nuôi dậy con trẻ dựa vào dư luận

“Mẹ nuôi sao mà trẻ gầy thế này”, “Mẹ không cho con học thêm là con học dốt…”, “Cho con uống sữa công thức này tốt hơn này”… Rất nhiều luồng dư luận xung quanh việc nuôi dạy con của người Việt Nam. Đáng buồn là nhiều bậc cha mẹ lại bị ảnh hưởng và làm theo cách dạy của người khác.

Chúng ta luôn muốn con phải khôn lớn, mạnh mẽ nhưng chính bản thân mình lại không có chính kiến riêng, vẫn chịu áp lực từ dư luận, xã hội về cách nuôi dậy con trẻ. Làm sao có thể thuyết phục con cái khi chính bậc cha mẹ cũng… không làm được điều đó ?

Phục vụ, nuôi dậy con trẻ một cách mù quáng

Truyền hình ngày 30 tết đăng chuyện một người cha lớn tuổi từ Nam Định lên Hà Nội làm thuê vất vả đến mức quên cả Tết để kiếm tiền nuôi con đang học… đại học, mà không phải cậu con trai đi làm tự nuôi mình chứ chưa nói tới chuyện nuôi cha.

Chuyện cha mẹ không chịu để cho con mình lớn là căn bệnh trầm kha của xã hội ta. Nhiều cha mẹ coi việc phục vụ hay làm hộ con một cách mù quáng này là một niềm vui hay trách nhiệm hay đơn thuần là sự quan tâm hay bù đắp gì đó. Thật là sai lầm ngoài sức tưởng tượng.

Những đứa trẻ của chúng ta lớn lên hoặc là những cây tầm gửi và cây leo, hoặc là những chiếc ly thủy tinh có thể rơi và vỡ nát bất kỳ lúc nào. Lo lắng, xót xa là điều mà tất cả các bậc phụ huynh đều băn khoăn nhưng để trồng 1 cái cây trĩu quả, ngoài việc tưới nước bón phân, thì ánh sáng và điều kiện tự nhiên, sinh tồn cũng là điều kiện cần để cây phát triển. Những đứa trẻ cũng vậy, sẽ đến một thời gian chúng phải tự làm mọi thử để tồn tại trên cuộc đời và chuẩn bị cho tương lai vững vàng.

Dọa dẫm con khi con không nghe lời

“Con có nín khóc không, mẹ sẽ đưa con đi bác sĩ/gặp chú cảnh sát” – câu nói dọa dẫm này không lạ trong các gia đình Việt, nhưng các nhà tâm lý học khuyên phụ huynh không nên dùng cách này.

Các bậc phụ huynh thường sử dụng cách này mỗi khi con bướng bỉnh, không chịu nghe lời. Cách này có thể sẽ hiệu quả trong thời điểm hiện tại, nhưng áp dụng thường xuyên sẽ để lại rất nhiều hệ luy cho tương lai của chúng.

Thực tế, khi sợ hãi, trẻ không thể suy nghĩ chi tiết về hành vi của mình. Thay vào đó, trẻ sẽ rất lo lắng mỗi nhìn thấy cảnh sát, bác sĩ hay những người mà bố mẹ thường lôi ra để dọa nạt. Ngoài ra, do não bộ đã quen xử lý nhanh thông tin gây sợ hãi, trẻ sẽ càng dễ cảm thấy sợ hãi hơn. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta đang triệt tiêu sự tự tin của con một cách âm thầm và chậm rãi, chúng sẽ thường xuyên bị ám ảnh và hoàn toàn không có lợi khi trưởng thành

Đánh giá sự phát triển của con dựa vào… cân nặng

Khẩu hiệu “Nuôi con khỏe, dạy con ngoan” của người Việt thực chất là nuôi con cho béo. Đây là quan niệm dinh dưỡng sai lầm. Các bà mẹ người Việt vẫn ngầm so sánh con mình và con người khác, tự hào vì con mình mũm mĩm hơn.

Xin thưa, chúng ta đang nuôi dậy con trẻ theo cách nuôi một… con vật. Chỉ cần chúng mũm mĩm là sẽ được mọi người khen là “mát tay” . Tuy nhiên, cân nặng không nói lên được sức khỏe của trẻ. Con không chỉ cần được cung cấp dinh dưỡng mà còn cần vận động cơ bắp, hoạt động thể thao và phát triển về tư duy, trí não.

Không để cho trẻ ra ngoài khi trời mưa hoặc rét

Các trường học và cha mẹ có một phản ứng gần như tự động là không cho học sinh ra ngoài khi thời tiết không thuận lợi và hủy các chuyến đi học tập dã ngoại của trẻ em.

Người Nhật Bản, trái lại, coi đây là cơ hội để rèn cho trẻ sự cứng cỏi và khả năng thích nghi. Thậm chí họ còn đưa trẻ đi học khi chúng ốm để chúng quên việc bị ốm đi và nhanh chóng hồi phục. Tất nhiên ốm nặng hay bệnh truyền nhiễm là ngoại lệ.

Không nhất thiết là phải để chúng quá dầm mưa dãi nắng, tuy nhiên hãy để chúng trải nghiệm để bản năng sinh tồn của chúng trỗi dậy. Hãy luôn nghĩ rằng, nếu một ngày chúng ta không còn có thể ở bên cạnh con, thì chúng sẽ sống ra sao ?

Thưởng không đúng cách

Các bố mẹ Việt hay chia sẻ với nhau, con làm được điều gì thì thưởng, cho đi chơi… Đó là một điều phi lý, như vậy là bố mẹ đã làm ngược. Ăn, học là cho con, không phải cho bố mẹ. Với những đứa trẻ vốn dĩ hay được bao bọc, thậm chí con chưa cần bố mẹ đã đáp ứng mọi thứ, điều này sẽ rất tệ hại.

Đơn giản là con được ăn, con được mặc, con được ở, con được đi học, con được đi chơi, tất cả là do bố mẹ đang cho con thì con phải có trách nhiệm, nghĩa vụ làm tốt những việc của con bởi những điều đó sẽ tạo dựng một tương lai tốt đẹp cho chính con.

Nếu con đạt kết quả cao trong học tập hay một thành tích trong xã hội, việc thưởng là một hành động khích lệ sự tự tin của con để chúng tiếp tục chinh phục các thành tích mới trong tương lai. Tuy nhiên, những điều thiết yếu, bắt buộc phải làm thì có thể dùng những lời khen ngợi, khích lệ trẻ.

Học giỏi là “sứ mệnh” duy nhất

Quan niệm của người Việt Nam vẫn đánh giá kết quả học tập qua các bảng thành tích. Học giỏi gần như là tiêu chí duy nhất để đánh giá con trẻ. Đứa trẻ người Việt cắm đầu vào học, không đòi hỏi phải vận động, chơi thể thao, học tập kỹ năng… Thậm chí, trẻ khỏi cần làm việc nhà, vì ba mẹ ưu tiên cho việc học của con hàng đầu.

Đây là một quan niệm rất sai lầm cần thay đổi. Một con người thành công khi tổng hòa được nhiều yếu tố: Kiến thức – Kỹ năng – Sức khỏe – Quan hệ xã hội… Để có được những điều này, trẻ cần được học – chơi, được khám phá và trải nghiệm ngay từ bậc Tiểu học.

Phê bình trước toàn trường

Là sự xâm phạm tới cả tính riêng tư của cá nhân và sự xúc phạm tới nhân phẩm của một con người. Cha mẹ, giáo viên và nhà trường phán xét về một đứa trẻ và dạy cho nó phán xét nhau.

Đây là một hành động rất thiếu nhân văn, điều này khắc sâu một vết thương lớn vào tâm hồn của đứa trẻ khi bị chỉ trích, phán xét của toàn bộ học sinh trong trường, bạn bè và các giáo viên khác. Chúng sẽ càng trở nên tự ti, nhút nhát, và đặc biệt hơn, là sự thù hận, căm phẫn tới người đã gây ra cho chúng. Điều này có thể nguy hiểm tới chỉnh bản thân của những người làm cha làm mẹ hay những người cầm bút cầm phấn trên giảng đường. Chúng sẽ càng trở nên hung hăng, chống đối và nguy hiểm nhất, chúng sẽ ngấm ngầm trả thù mà chúng ta không thể lường trước hậu quả.

Kết luận:

Mặc dù tất cả mọi hành động của chúng ta đều xuất phát từ tình yêu thương con trẻ, nhưng việc nuôi dậy một đứa trẻ không hề dễ, và nó sẽ càng khó hơn khi phụ huynh Việt Nam nói riêng luôn quan niệm sai lệch rằng: “Cha mẹ sinh con, trời sinh tính”. Tất cả đều nằm ở cách nuôi dậy của cha mẹ, cũng như thế giới quan của chúng khi lớn lên. Trẻ con sẽ thường nhìn vào cha mẹ, là những người đầu tiên chúng học hỏi theo. Nếu như cha mẹ khiến chúng thất vọng, chúng có thể sẽ tìm đến những người khác, nơi khác để học hỏi và rất có thể sẽ gây hại cho con mình. Việc nên làm là hãy thực sự lắng nghe, thấu hiểu và chia sẻ với con. Để con cảm thấy được tôn trọng, yêu thương, quan tâm một cách đúng nghĩa.

Liệu Pháp TÂM -THỂ PERG® sẽ giúp bạn CÂN BẰNG CHUYỂN HOÁ nhanh nhất những CẢM XÚC TIÊU CỰC của bạn. Đến với PERG, với sự tư vấn hỗ trợ của các chuyên gia, bạn sẽ hiểu rõ hơn về bản thân, con người của con, và những phương pháp nuôi dậy con trẻ sao cho chúng có thể trở lại cuộc sống mạnh mẽ, hòa nhập và trưởng thành.

Tham khảo bài viết: 6 CÁCH KIỂM SOÁT CƠN GIẬN DỮ VÀ KÍCH ĐỘNG Ở TRẺ (tamlyperg.vn)

……………..

CÔNG TY ƯDNL TÂM THỂ P.E.R.G tại Việt Nam

Địa chỉ: Số 91B – ngõ 25 Vũ Ngọc Phan – Láng Hạ – Đống Đa – Hà Nội

Điện thoại: 0973.533.248 – 0247.300.0785

LIỆU PHÁP TÂM THỂ P.E.R.G

GIÚP BẠN CHUYỂN HÓA MỌI CẢM XÚC TIÊU CỰC THÀNH TÍCH CỰC!

Nếu bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về liệu pháp tâm thể PERG, bạn có thể tham khảo trang web dưới đây:

https://tamlyperg.vn