Trầm cảm học đường: Con cái có đang chịu quá nhiều áp lực?!

Ngày nay, cùng với kỳ vọng và áp lực ngày càng cao của phụ huynh và xã hội khiến trẻ em dễ bị trầm cảm ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Trẻ khi đến tuổi dậy thì, tâm lý rất nhạy cảm và dễ bị sụp đổ, chính vì thế cha mẹ cần hiểu trầm cảm học đường là gì và có sự quan tâm con nhiều hơn để giúp con có thể vượt qua giai đoạn khó khăn một cách khỏe mạnh. Hãy cùng Tâm lý PERG tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Trầm cảm học đường là gì?

Trầm cảm là một loại rối loạn cảm xúc vô cùng phức tạp, được đặc trưng bởi những suy giảm nghiêm trọng trong cảm xúc, hành vi và suy nghĩ. Trẻ bị trầm cảm học đường thường có xu hướng mệt mỏi, buồn chán, ủ rũ, xa lánh các mối quan hệ xã hội, thường có những suy nghĩ tiêu cực chảy trong đầu, không còn cảm thấy niềm tin vào tương lai và thậm chí mong muốn tìm tới “thiên đường” để giải thoát bản thân.

Ngày nay, khi trẻ ngày càng đối mặt với nhiều áp lực, tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm ngày càng cao gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, học tập và sức khỏe tinh thần của trẻ

Dấu hiệu của trầm cảm học đường

Cảm xúc thất thường, thường xuyên tức giận

Ở tuổi trưởng thành, trẻ mới bắt đầu xuất hiện những cảm xúc mới lạ và chưa có nhiều kinh nghiệm để đối phó với một loạt cảm xúc phức tạp đó. Khi cảm thấy bất mãn, trẻ thường có thể trở nên nóng tính và thể hiện sự tức giận bằng cách la hét, đập cửa hoặc hành động tương tự. Trẻ có thể trút hết những cảm xúc giận dữ này, ngay cả với người thân.

Cảm thấy không tự tin hoặc không có giá trị

Trẻ trong thời gian trưởng thành, thường dễ thiếu ý chí. Trẻ có thể bắt đầu cảm thấy cuộc sống trở nên tẻ nhạt, thiếu ý nghĩa và tự nhận thấy họ không có giá trị. Nếu phụ huynh nhận thấy con mình thường tỏ ra không tự tin và tự nhận mình vô dụng, đây có thể là dấu hiệu cho thấy con đang rơi vào tình trạng trầm cảm học đường.

Cảm thấy buồn mà không có lý do

Một trong những dấu hiệu của trầm cảm học đường chính là phụ huynh có thể thường xuyên nhận thấy con mình trải qua trạng thái buồn tẻ, không lý do cụ thể. Trẻ thậm chí có thể tự cô lập mình vì cảm thấy buồn chán và không muốn cha mẹ tìm hiểu hay lại gần.

Thói quen ngủ thay đổi thất thường

Một dấu hiệu khác của trầm cảm ở tuổi học đường là sự biến đổi khác thường của giấc ngủ và thói quen ngủ. Trẻ có thể ngủ quá nhiều hoặc quá ít, hoặc thường xuyên cảm thấy mất ngủ,  do đó, các bậc phụ huynh cần phải chú ý, theo dõi và quan tâm đến con.

Cân nặng khó kiểm soát

Một số thanh thiếu niên tuổi dậy thì tự ý thức về trầm cảm và trẻ tìm cách giảm căng thẳng bằng cách ăn quá mức, thường là đồ ngọt. Có nhiều trường hợp trầm cảm, chỉ dừng lại ở dấu hiệu trẻ không kiểm soát được mức độ thèm ăn của bản thân, chính vì thế cha mẹ cần đặc biệt chú ý.

Mất hứng thú trong học tập và sở thích

Trẻ khi mắc trầm cảm học đường có thể không muốn đi học hay chán nản, mất hứng thú với những công việc trước đây trẻ từng rất yêu thích. Khi thấy con có dấu hiệu này, thì có thể là dấu hiệu của sự phiền toái trong tâm trạng của con.

Luôn cảm thấy mệt mỏi

Khi bị trầm cảm, con có thể sẽ cảm thấy kiệt sức. Trẻ có thể thường xuyên cảm thấy đau đầu, đau lưng, chóng mặt, đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa,… Hãy quan sát xem con có biểu hiện mệt mỏi liên tục hoặc sức khỏe đột nhiên giảm sút như bạn bè không, bởi đây có thể là một dấu hiệu cảnh báo!

Thái độ thù địch đối với cha mẹ và xã hội

Thái độ thù địch hoặc nổi loạn có thể là một cách con lựa chọn để đối phó với cảm giác chán nản và trầm cảm tuổi học trò. Thay vì trừng phạt con và cho rằng con bỗng chốc trở nên hư hỏng và nghịch ngợm, bố mẹ nên cố gắng tìm hiểu và chia sẻ với con để hiểu rõ hơn về những lý do đằng sau hành vi đó.

Cô lập bản thân với xã hội

Mặc dù mọi đứa trẻ đều cần sự riêng tư khi đến tuổi bắt đầu trưởng thành, nhưng nếu trẻ cảm thấy cô lập và tách biệt, ngại tiếp xúc khỏi bạn bè và thậm chí là gia đình, đó có thể là dấu hiệu cho thấy chúng đang cần sự giúp đỡ.

Bị ám ảnh bởi ý nghĩ tự tử hoặc cái chết

Nhiều trẻ khi bị trầm cảm thường có suy nghĩ làm hại bản thân hoặc ám ảnh bởi việc tự tử để giải thoát bản thân. Cha mẹ hãy để ý khi trò chuyện, trẻ thường vô ý nhắc đến cái chết nhiều hơn hoặc nói về những điều tiêu cực thường xuyên, thậm chí nhiều trẻ còn có xu hướng tự làm hại bản thân và cố ý che giấu nó. Đây là một dấu hiệu nguy hiểm, đòi hỏi cần được cha mẹ thực sự quan tâm và quan sát để kịp thời đưa trẻ thoát khỏi những tình huống đáng tiếc.

Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm

Áp lực học tập

Áp lực học tập được coi là một trong những nguyên nhân chính gây ra trầm cảm ở học sinh. Trong xã hội hiện nay, chúng ta thường đánh giá và phán xét về tương lai của trẻ dựa trên điểm số và thành tích học tập của họ. Đó trở thành những áp lực vô hình mà trẻ luôn phải chịu đựng.

Nhiều phụ huynh luôn áp đặt áp lực lên con cái để họ đạt được thành tích cao và trở thành niềm tự hào của gia đình. Ngoài ra, chương trình học của các trường từ cấp 1, cấp 2, cấp 3 và đại học ngày nay cũng đầy áp lực với các bài kiểm tra và lịch thi, khiến học sinh phải đối mặt với căng thẳng và mệt mỏi.

Trước áp lực đó, nhiều học sinh chia sẻ rằng họ phải học suốt nhiều giờ, thậm chí sau giờ học chính ở trường. Họ phải tham gia các lớp học thêm, các khóa học năng khiếu và ôn tập lại bài vở cho ngày học tiếp theo. Hoạt động học dày đặc khiến cho họ hiếm có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn theo lứa tuổi của mình, nhiều học sinh và sinh viên cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi và buồn chán. Tình trạng này dần dần gây ra các vấn đề tâm lý và làm nảy sinh các biểu hiện của trầm cảm.

Bạo lực học đường

Bạo lực học đường là một vấn đề được quan tâm không chỉ ở Việt nam mà còn ở nhiều quốc gia bởi hậu quả nghiêm trọng, trong đó có việc hình thành và phát triển triệu chứng trầm cảm. Những nạn nhân của bạo lực học đường thường cảm thấy sợ hãi, lo lắng và căng thẳng khi phải đến trường bởi họ bị ám ảnh bởi những kẻ bắt nạt.

Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài mà không có biện pháp giải quyết hiệu quả, trẻ dễ bị tổn thương nghiêm trọng về tinh thần, cảm thấy buồn bã, sợ hãi và dần trở nên cô lập, xa lánh khỏi xã hội. Bạo lực học đường không chỉ dừng lại ở việc gây tổn thương thể chất mà còn bao gồm các hành động từ lời lẽ xúc phạm, đe dọa và uy hiếp, ảnh hưởng đến tâm trạng của nạn nhân.

Đáng lưu ý, hầu hết những học sinh bị bạo lực học đường thường cảm thấy sợ hãi và không dám chia sẻ với người khác vì sợ rằng sẽ bị kẻ bắt nạt hành hạ nhiều hơn. Họ thường lựa chọn giữ im lặng và tự chịu đựng, dần dần trở nên bế tắc, suy sụp và mắc phải triệu chứng trầm cảm.

Thiếu sự quan tâm, thấu hiểu từ gia đình

Dù trẻ đã lớn và trưởng thành đến đâu, gia đình và tình yêu thương từ ba mẹ vẫn là điều mà mọi đứa trẻ mong muốn nhận được. Trước áp lực học tập, sự quan tâm và chăm sóc từ gia đình có thể giúp trẻ có tinh thần mạnh mẽ để đối mặt với những khó khăn.

Theo các chuyên gia, việc trẻ được nuôi dưỡng và phát triển trong một gia đình đầy yêu thương và quan tâm sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện và giúp trẻ ngăn chặn những vấn đề tâm lý. Ngược lại, trẻ thiếu vắng tình cảm từ gia đình từ khi còn nhỏ hoặc không nhận được sự chăm sóc từ ba mẹ có thể dẫn đến tâm lý tự ti, nhiều tổn thương và trầm cảm.

Gia đình và tình yêu thương có tầm quan trọng vô cùng lớn đối với sự phát triển và tinh thần của mỗi đứa trẻ. Nếu trẻ không được sống trong hạnh phúc, hoặc phải đối mặt với sự lạnh nhạt, vô tâm từ phía ba mẹ, nguy cơ trẻ bị trầm cảm sẽ tăng cao.

Thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh

Với sự phát triển nhanh chóng và đa dạng của xã hội hiện đại, các em học sinh và sinh viên có nhiều cơ hội tiếp xúc và học hỏi từ những điều mới mẻ và thú vị trong cuộc sống. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm trong khả năng phân biệt và lựa chọn thông tin, do đó dễ mắc phải những thói quen không lành mạnh.

Trong thời đại công nghệ hiện đại, chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, trẻ em có thể dễ dàng tiếp cận và tiêu thụ hàng loạt thông tin từ mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, nếu không biết cách lọc thông tin và loại bỏ những nội dung tiêu cực, trẻ dễ bị mất phương hướng và sa vào những điều tiêu cực.

Với tính cách tò mò của các em, việc khám phá và trải nghiệm là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, khi không có sự hướng dẫn đúng đắn về việc phát triển thói quen tích cực và phân biệt giữa điều tốt và xấu, trẻ dễ phát triển những thói quen không lành mạnh như sử dụng rượu bia, thuốc lá, hoặc lạm dụng công nghệ.

Theo các chuyên gia, các thói quen tiêu cực này có thể là nguyên nhân gây ra trầm cảm học đường. Sống theo những thói quen không lành mạnh có thể gây suy kiệt cả về thể chất và tinh thần, dẫn đến suy thoái và suy nghĩ tiêu cực dần dần.

Các yếu tố tâm lý – xã hội khác

Trầm cảm học đường thường phát sinh do sự tác động của các yếu tố tâm lý và xã hội, đặc biệt là đối với những trẻ đang trong giai đoạn dậy thì khi cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của họ chưa ổn định và phù hợp.

Trong thực tế, khi còn đi học, trẻ chưa tích lũy đủ kinh nghiệm và nhận thức để tự hoàn thiện bản thân, biết lựa chọn những điều tích cực và phù hợp cho mình. Do đó, không ít trẻ bị thu hút và tiếp xúc với những tình huống tiêu cực, dẫn đến sự nhiễu loạn trong suy nghĩ và nhận thức, từ đó hình thành các vấn đề tâm lý không ổn định.

Các yếu tố tiêu cực từ xã hội cũng làm tăng nguy cơ trầm cảm ở trẻ. Nếu không được quan tâm và hướng dẫn đúng đắn, trẻ dễ phát triển những suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Vì vậy, phụ huynh và nhà trường cần chú ý giáo dục và hỗ trợ trẻ kịp thời, giúp họ phát triển sức khỏe tinh thần và thể chất.

Ngoài ra, các biến cố trong gia đình và quá trình học tập cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ trầm cảm ở học sinh. Sự mất mát trong gia đình, môi trường học tập áp lực, hay những thất bại trong học tập đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng của trẻ.

Cha mẹ nên làm gì để giúp con vượt qua trầm cảm

Trò chuyện cùng con nhiều hơn

Trước những thay đổi trong tâm lý và hành động của trẻ, cha mẹ không nên nóng giận mà hãy bình tĩnh ngồi lại trò chuyện cùng với con. Hãy quan tâm và yêu thương con nhiều hơn để con có thể cảm thấy an toàn và được chữa lành. Hãy ngồi lại tâm sự các vấn đề và áp lực để cùng con vượt qua những tổn thương trong tâm lý.

Xây dựng các hoạt động lành mạnh cho con

Cha mẹ có thể giúp con vượt qua trầm cảm thông qua một số biện pháp sau:

• Hãy sắp xếp và dành thời gian đủ cho việc nghỉ ngơi và thư giãn sau những giờ học căng thẳng và các kỳ thi. Trẻ cần có không gian để thực hiện những hoạt động yêu thích của mình, hoặc đơn giản là thư giãn bằng cách nghe nhạc, đọc sách để đầu óc được thư giãn.
• Cải thiện chất lượng giấc ngủ cũng là điều quan trọng đối với trẻ bị trầm cảm. Phụ huynh cần tạo điều kiện để trẻ có thể nghỉ ngơi và ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm, cũng như cung cấp một không gian ngủ thoải mái, yên tĩnh để trẻ có thể có giấc ngủ ngon nhất.
• Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng đối với trẻ bị trầm cảm. Trẻ cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, khoáng chất, vitamin thông qua các thực phẩm tươi ngon. Hạn chế sử dụng thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến sẵn, vì chúng thường chứa nhiều chất độc hại.
• Ba mẹ nên tạo cơ hội cho trẻ tiếp xúc với môi trường bên ngoài và giao tiếp nhiều hơn. Việc tham gia các hoạt động giải trí ngoài trời sẽ giúp tinh thần trẻ tích cực hơn, giảm căng thẳng và lo lắng.
• Tập thể dục và thể thao 30 phút mỗi ngày sẽ giúp cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn. Theo các chuyên gia, hoạt động thể chất sẽ giúp sản sinh hormone hạnh phúc, giảm mệt mỏi, căng thẳng và lo lắng.
• Gia đình và nhà trường cần phải trao đổi kỹ lưỡng về cách giáo dục và áp dụng chương trình học tập phù hợp cho trẻ. Mỗi đứa trẻ có năng lực và tiến triển riêng, vì vậy không nên áp đặt áp lực hoặc quá chú trọng vào điểm số, thành tích để tránh làm trẻ mất hứng thú và căng thẳng.

Tìm đến bác sĩ tâm lý

Cha mẹ cũng có thể đưa con đến gặp các chuyên gia tâm lý, tại đây con có thể dễ dàng chia sẻ các vấn đề của bạn thân. Từ đó, các chuyên gia cũng xây dựng những phương pháp điều trị cũng như thuốc dùng phù hợp với tình trạng của con.

Tuổi dậy thì rất dễ gặp phải những chấn thương tâm lý, chính vì thế cha mẹ cần có sự đồng hành và quan tâm và yêu thương đến sức khỏe cũng như đời sống tinh thần của con để giúp con vượt qua những mệt mỏi hay trầm cảm học đường.

Trên đây là những chia sẻ của Tâm lý PERG về trầm cảm học đường. Nếu nhận thấy bản thân, người thân, bạn bè đang cảm thấy mặc cảm về bản thân hoặc có triệu chứng bất thường ảnh hưởng đến tâm lý cần đưa họ đến gặp bác sĩ tâm lý ngay để được tư vấn và điều trị. Trên hết, sự đồng cảm, quan tâm, lắng nghe đến từ gia đình và bạn bè là động lực quan trọng giúp bệnh nhân có thể cải thiện bệnh tốt hơn.

____________

CÔNG TY ƯDNL TÂM THỂ P.E.R.G tại Việt Nam

Địa chỉ: Số 91B – ngõ 25 Vũ Ngọc Phan – Láng Hạ – Đống Đa – Hà Nội

Điện thoại: 0973.533.248 – 0247.300.0785

Fanpage: PERG hỗ trợ điều trị TRẦM CẢM , RỐI LOẠN LO ÂU

LIỆU PHÁP TÂM THỂ P.E.R.G

GIÚP BẠN CHUYỂN HÓA MỌI CẢM XÚC TIÊU CỰC THÀNH TÍCH CỰC!

Nếu bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về liệu pháp tâm thể PERG, bạn có thể tham khảo trang web dưới đây:

https://tamlyperg.vn