Ảnh hưởng của cha mẹ độc hại đến sự trưởng thành của con cái

Cha mẹ có ảnh hưởng rất quan trọng đến sự phát triển của con cái, đặc biệt trong giai đoạn nhận thức và trưởng thành. Nếu cha mẹ nhân danh tình yêu thương, sử dụng lời nói và hành vi tiêu cực gây ảnh hưởng đến tâm lý và cảm xúc của con cái. Hãy cùng Tâm lý PERG tìm hiểu về tình trạng này trong bài viết sau đây.

Thế nào là Cha mẹ độc hại?

Cha mẹ độc hại (Toxic Parents) là các bậc cha mẹ nhân danh nghĩa tình yêu thương và dạy dỗ con cái để sử dụng những hành vi, lời nói tiêu cực gây tổn thương con cái.

Nhiều bậc cha mẹ hiện nay vì mong muốn con cái ngoan ngoãn mà có hành vi kiểm soát mọi thứ, mặc cho đó là những yêu cầu vô lý và không đúng mực.

Khi con cái không làm hoặc không đồng thuận với quan điểm của cha mẹ thì sẽ bị cho là hư hỏng, hỗn láo và bất hiếu. Lâu dần, sự áp đặt quá mức của phụ huynh sẽ khiến con cái ngột ngạt trong chính ngôi nhà của mình.

Nhận biết cha mẹ độc hại

Coi thường quan điểm của con đề cao quan điểm của bản thân 

Một trong những dấu hiệu thường thấy của cha mẹ độc hại đó chính là sử dụng quyền lực, tiền bạc và thậm chí là bạo lực để áp đặt và kiểm soát quan điểm, nguyện vọng của con cái. Tất cả mọi mong muốn của con cái đều phải thông qua ý kiến của bố mẹ. Họ luôn đề cao nguyện vọng, mong muốn của bản thân mà hoàn toàn không quan tâm, thậm chí không cho con cái quyền được ra quyết định cho cuộc sống của con.

Dễ nóng nảy và có cảm xúc quá khích

Nuôi dạy trẻ là một quá trình đòi hỏi tình yêu thương và sự kiên nhẫn, thấu hiểu, sẻ chia. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ không kiểm soát được cảm xúc và thường xuyên bộc phát sự nóng nảy trước những lỗi lầm của con. Họ thường có những phản ứng quá khích, cáu kỉnh, thù ghét và khinh miệt.

Nghiêm khắc với con một cách cực đoan

Nuôi dạy con cái vẫn luôn đòi hỏi sự nghiêm khắc nhất định để giúp con có thể phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ nghiêm khắc với con cái 1 cách cực đoan tạo sự ngột ngạt cho con cái. Cha mẹ độc hại sẽ đặt ra rất nhiều những quy tắc và ép buộc đứa trẻ đó thực hiện, và coi đó là hình mẫu lý tưởng.

Và khi con cái mắc lỗi, vi phạm những quy tắc đó, họ sẽ chì chiết, đay nghiến và thậm chí là sử dụng bạo lực. Tuy nhiên, họ lại hiếm khi khen thưởng hay khích lệ khi con làm tốt.

Không tôn trọng cảm xúc và quyền riêng tư của con

Một đặc điểm khác của cha mẹ độc hại đó là họ không lắng nghe con cái và kiểm soát mọi hoạt động riêng tư của con

Họ sẽ thường xuyên đọc nhật ký của con, vào máy tính để đọc mail, tin nhắn,… và không cho phép trẻ bộc lộ cảm xúc như buồn bã, lo lắng,…

Các kiểu cha mẹ độc hại phổ biến

Các chuyên gia tâm lý chia thành 6 kiểu cha mẹ độc hại phổ biến bao gồm:

• Cha mẹ chưa trọn vẹn, không có trách nhiệm với trẻ
• Cha mẹ bạo hành bằng lời nói cay nghiệt
• Cha mẹ bạo hành thể xác
• Cha mẹ kiểm soát cực đoan
• Cha mẹ lạm dụng tình dục
• Cha mẹ nghiện rượu

Ảnh hưởng của cha mẹ độc hại tới con cái

Giảm chỉ số IQ

Trẻ được nuôi dạy trong một môi trường lành mạnh thường sẽ có IQ cao hơn những trẻ có môi trường sống độc hại. Việc kiểm soát và đàn áp quá mức của cha mẹ có thể khiến não bộ trẻ khó phát triển.

Khó kiểm soát cảm xúc và hành vi

Việc chịu quá nhiều tổn thương và áp đặt từ cha mẹ khiến trẻ có xu hướng khó bộc lộ và kiểm soát cảm xúc, hành vi của mình. Điều này cũng vô tình làm cho trẻ nghĩ những hành động đó là bình thường và áp dụng tới con cái sau này.

Méo mó trong nhân cách

Gia đình có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Việc tiếp thu phương pháp dạy không lành mạnh của cha mẹ có thể khiến trẻ có những suy nghĩ lệch lạc, không phù hợp với chuẩn mực xã hội.

Gặp các vấn đề tâm lý

Trẻ sống cùng với bố mẹ độc hại sẽ dễ phát triển các vấn đề tâm lý như rối loạn nhân cách và stress.

Ngoài ra, những méo mó trong tâm lý cũng khiến trẻ dễ bị trầm cảm, rối loạn lo âu khi đối mặt với thực tại khác xa với tưởng tượng của bản thân.

Việc buộc phải sống chung với những người gây ra những vết thương tâm lý và không được đồng cảm sẽ khiến trẻ ngày càng trầm cảm, suy nghĩ tiêu cực và có thể tìm đến cái chết.

Chữa lành những tổn thương cho trẻ

Nhận thức đúng đắn

Trước tiên, trẻ cần được hiểu đúng về các giá trị trong cuộc sống: giá trị quan, nhân sinh quan và thế giới quan của bản thân để có thể nhận thức lành mạnh về cuộc sống

Không bắt buộc phải tha thứ

Trong nhiều trường hợp, việc tha thứ cho bố mẹ không làm dịu lại vết thương mà còn khiến tâm lý nặng nề hơn. Thay vì thế, bạn nên bình tâm và cân bằng cảm xúc cá nhân của mình.

Thiết lập ranh giới rõ ràng

Hãy dần học cách trở nên quyết đoán và phản kháng lại những quan điểm cực đoan của cha mẹ, vì hơn ai hết bạn là người hiểu rõ nhất những nỗi đau đã trải qua.

Nếu bạn đã đủ khả năng tự lập thì có thể dọn ra ở riêng để tránh mâu thuẫn và chì chiết từ bố mẹ.

Tự chăm sóc bản thân

Nếu muốn thoát khỏi sự độc hại của cha mẹ thì bạn cần học cách trở nên mạnh mẽ và tự lập. Chỉ có như thế, bạn mới dành cho mình một không gian lành mạnh hơn để chữa lành chính mình.

Tìm kiếm sự giúp đỡ

Trong trường hợp thực sự cần thiết, bạn có thể tìm đến sự giúp đỡ của người thân bạn tin tưởng, thậm chí các tổ chức pháp luật và bảo vệ quyền lợi của bạn. Họ sẽ giúp bạn đưa ra những hướng giải quyết đúng đắn và bảo vệ bạn thoát khỏi những tổn thương mà bạn đã trải qua.

Việc trưởng thành cùng cha mẹ độc hại là vô cùng khó khăn, đầy nỗi đau và nước mắt. Chúng ta không có quyền chọn người đã sinh ra chúng ta, nhưng chúng ta có quyền giúp cuộc sống của bạn hạnh phúc và tốt đẹp hơn. Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người bạn tin tưởng. Bạn không đơn độc, và có những người quan tâm đến bạn và muốn giúp đỡ bạn. 

Nếu nhận thấy bản thân, người thân, bạn bè có các dấu hiệu “mắc kẹt” cùng cha mẹ độc hại, có triệu chứng bất thường ảnh hưởng đến tâm lý cần đưa họ đến gặp bác sĩ tâm lý ngay để được tư vấn và điều trị. Trên hết, sự đồng cảm, quan tâm, lắng nghe đến từ gia đình và bạn bè là động lực quan trọng giúp bệnh nhân có thể cải thiện bệnh tốt hơn.

____________

CÔNG TY ƯDNL TÂM THỂ P.E.R.G tại Việt Nam

Địa chỉ: Số 91B – ngõ 25 Vũ Ngọc Phan – Láng Hạ – Đống Đa – Hà Nội

Điện thoại: 0973.533.248 – 0247.300.0785

Fanpage: PERG hỗ trợ điều trị TRẦM CẢM , RỐI LOẠN LO ÂU

LIỆU PHÁP TÂM THỂ P.E.R.G

GIÚP BẠN CHUYỂN HÓA MỌI CẢM XÚC TIÊU CỰC THÀNH TÍCH CỰC!

Nếu bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về liệu pháp tâm thể PERG, bạn có thể tham khảo trang web dưới đây:

https://tamlyperg.vn