Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý (Illness Anxiety Disorder): Hiểu Biết, Triệu Chứng và Điều Trị

Rối loạn lo âu bệnh lý, hay còn gọi là Illness Anxiety Disorder (IAD), là một tình trạng tâm lý trong đó người bệnh lo lắng quá mức về việc mắc phải một căn bệnh nghiêm trọng. Ngay cả khi không có hoặc có rất ít bằng chứng y tế cho thấy họ đang mắc bệnh, những người mắc IAD vẫn liên tục tìm kiếm sự xác nhận từ các bác sĩ và kiểm tra cơ thể để đảm bảo rằng họ không bị bệnh. Rối loạn này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và mối quan hệ của người bệnh, gây ra sự lo âu, căng thẳng, và ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Hãy cùng Tâm lý PERG tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây!

1. Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý Là Gì?

Rối loạn lo âu bệnh lý là một dạng rối loạn lo âu đặc biệt, nơi mà lo lắng không chỉ giới hạn ở các triệu chứng cơ thể mà còn tập trung vào việc sợ mắc phải một căn bệnh cụ thể. Trước đây, tình trạng này được gọi là chứng sợ bệnh (hypochondriasis). Người bệnh thường có niềm tin mạnh mẽ rằng mình đang mắc bệnh, và họ liên tục tìm kiếm sự đảm bảo từ các bác sĩ, thậm chí từ chối chấp nhận rằng mình khỏe mạnh ngay cả khi các kết quả y tế đều bình thường.

2. Triệu Chứng Của Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Người mắc rối loạn lo âu bệnh lý thường biểu hiện các triệu chứng sau:

1. Lo Lắng Quá Mức Về Sức Khỏe:
   • Lo lắng liên tục về việc mắc phải một hoặc nhiều căn bệnh nghiêm trọng.
   • Sự lo lắng không giảm ngay cả khi đã được bác sĩ trấn an.
2. Kiểm Tra Cơ Thể Thường Xuyên:
   • Kiểm tra các triệu chứng cơ thể một cách quá mức, chẳng hạn như sờ nắn để tìm kiếm khối u hoặc đo nhịp tim thường xuyên.
   • Chú ý quá mức đến các cảm giác hoặc triệu chứng nhỏ mà thường bị bỏ qua.
3. Tìm Kiếm Sự Trấn An Liên Tục:
   • Liên tục tìm kiếm sự trấn an từ các bác sĩ, gia đình, hoặc bạn bè về sức khỏe của mình.
   • Thường xuyên thay đổi bác sĩ hoặc yêu cầu các xét nghiệm y tế không cần thiết.
4. Né Tránh Các Hoạt Động Cụ Thể:
   • Tránh các hoạt động, nơi chốn hoặc tình huống mà họ cho rằng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như tránh tiếp xúc với người bệnh hoặc từ chối tham gia các hoạt động thể thao.
5. Lo Lắng Về Các Thông Tin Y Tế:
   • Dễ bị ảnh hưởng bởi các thông tin về bệnh tật trong các phương tiện truyền thông, và thường cảm thấy rằng các triệu chứng của mình giống như các bệnh nguy hiểm được mô tả.
6. Khó Tập Trung và Giảm Hiệu Suất Công Việc:
   • Lo lắng về sức khỏe có thể làm giảm khả năng tập trung và hiệu suất làm việc hoặc học tập.
7. Tâm Trạng Bất Ổn:
   • Cảm thấy căng thẳng, lo âu, hoặc buồn bã liên tục về tình trạng sức khỏe của mình.

3. Nguyên Nhân Gây Ra Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Nguyên nhân chính xác gây ra rối loạn lo âu bệnh lý chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng có một số yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của tình trạng này:

1. Yếu Tố Di Truyền:
   • Một số nghiên cứu cho thấy rối loạn lo âu bệnh lý có thể có liên quan đến yếu tố di truyền. Những người có thành viên trong gia đình mắc các rối loạn lo âu có thể có nguy cơ cao hơn.
2. Yếu Tố Tâm Lý:
   • Những người có tính cách dễ lo âu, dễ bị căng thẳng hoặc những người đã trải qua các sang chấn tâm lý trong quá khứ có thể dễ bị mắc rối loạn này.
3. Yếu Tố Môi Trường:
   • Tiếp xúc với thông tin về bệnh tật hoặc chứng kiến người thân mắc bệnh có thể gây ra lo lắng về sức khỏe. Việc tiếp nhận quá nhiều thông tin y tế trên phương tiện truyền thông cũng có thể khiến người bệnh lo lắng hơn về các triệu chứng cơ thể của mình.
4. Trải Nghiệm Cá Nhân:
   • Người bệnh từng trải qua một căn bệnh nghiêm trọng hoặc chứng kiến người khác mắc bệnh có thể trở nên lo lắng quá mức về sức khỏe của mình.

4. Tác Động Của Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Rối loạn lo âu bệnh lý có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến cuộc sống của người bệnh:

1. Ảnh Hưởng Đến Sức Khỏe Tâm Thần:
   • Lo lắng kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn lo âu khác, và căng thẳng mãn tính.
2. Tác Động Đến Mối Quan Hệ:
   • Người bệnh có thể gặp khó khăn trong các mối quan hệ cá nhân vì họ thường xuyên tìm kiếm sự trấn an từ người thân hoặc có xu hướng né tránh xã hội do lo lắng về bệnh tật.
3. Giảm Chất Lượng Cuộc Sống:
   • Lo lắng liên tục về sức khỏe có thể khiến người bệnh từ bỏ các hoạt động mà họ từng yêu thích, ảnh hưởng đến công việc, học tập, và cuộc sống hàng ngày.
4. Tăng Chi Phí Y Tế:
   • Người bệnh thường yêu cầu các xét nghiệm và thăm khám y tế không cần thiết, dẫn đến tăng chi phí y tế.

5. Chẩn Đoán Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Chẩn đoán rối loạn lo âu bệnh lý thường được thực hiện bởi các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán từ Hệ thống Phân loại Bệnh Tâm thần (DSM-5) của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ. Quá trình chẩn đoán bao gồm:

1. Khám Lâm Sàng:
   • Bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng của người bệnh, bao gồm thời gian, tần suất, và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng lo âu liên quan đến sức khỏe.
2. Loại Trừ Các Bệnh Lý Thực Thể:
   • Trước khi chẩn đoán rối loạn lo âu bệnh lý, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm y tế để loại trừ các bệnh lý thực thể có thể gây ra các triệu chứng.
3. Đánh Giá Tâm Lý:
   • Bác sĩ có thể sử dụng các bài kiểm tra tâm lý hoặc thang đánh giá để xác định mức độ lo âu và tìm hiểu các yếu tố tâm lý liên quan.

6. Điều Trị Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Điều trị rối loạn lo âu bệnh lý thường bao gồm sự kết hợp của liệu pháp tâm lý, thay đổi lối sống, và trong một số trường hợp, sử dụng thuốc. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

1. Liệu Pháp Nhận Thức Hành Vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT):

• CBT là phương pháp điều trị tâm lý hiệu quả nhất cho rối loạn lo âu bệnh lý. Liệu pháp này tập trung vào việc thay đổi các suy nghĩ và hành vi không lành mạnh liên quan đến sức khỏe, giúp người bệnh học cách kiểm soát lo âu và cải thiện chất lượng cuộc sống.

2. Liệu Pháp Phơi Nhiễm (Exposure Therapy):

• Liệu pháp này giúp người bệnh dần dần đối mặt với những nỗi sợ liên quan đến sức khỏe của mình, từ đó giảm lo âu và ám ảnh.

3. Sử Dụng Thuốc:

• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống lo âu hoặc thuốc chống trầm cảm để giúp giảm triệu chứng lo âu. Tuy nhiên, thuốc thường chỉ được sử dụng ngắn hạn và kết hợp với liệu pháp tâm lý.

4. Thay Đổi Lối Sống:

• Tập thể dục đều đặn, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, và thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền hoặc yoga có thể giúp giảm lo âu và cải thiện tâm trạng.

5. Giáo Dục Sức Khỏe:

• Học cách phân biệt giữa các triệu chứng bình thường và triệu chứng nghiêm trọng, cũng như hiểu rõ hơn về cơ thể và sức khỏe của mình, có thể giúp người bệnh giảm bớt lo âu.

7. Khi Nào Cần Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Chuyên Nghiệp?

Rối loạn lo âu bệnh lý không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn có thể tác động nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày. Do đó, việc nhận ra thời điểm cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia là rất quan trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy bạn cần tham khảo ý kiến chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ:

1. Lo Lắng Gây Ảnh Hưởng Đến Cuộc Sống Hàng Ngày:
   • Nếu lo lắng về sức khỏe khiến bạn khó hoàn thành công việc, học tập, hoặc tham gia vào các hoạt động xã hội, đây là lúc bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ.
2. Liên Tục Tìm Kiếm Sự Trấn An Nhưng Không Giảm Lo Âu:
   • Nếu bạn thường xuyên tìm kiếm sự trấn an từ bác sĩ hoặc người thân, nhưng cảm giác lo lắng vẫn không giảm, việc tham khảo ý kiến chuyên gia là cần thiết.
3. Mất Ngủ Hoặc Khó Ngủ Do Lo Âu:
   • Lo lắng liên tục về sức khỏe có thể dẫn đến mất ngủ hoặc giấc ngủ không chất lượng. Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể làm suy giảm sức khỏe tổng thể của bạn.
4. Tránh Né Các Hoạt Động Xã Hội Hoặc Nơi Công Cộng:
   • Nếu bạn bắt đầu tránh né các tình huống xã hội, nơi công cộng, hoặc các hoạt động thường ngày do lo sợ mắc bệnh, đây là dấu hiệu cảnh báo rằng rối loạn lo âu bệnh lý đang kiểm soát cuộc sống của bạn.
5. Cảm Thấy Trầm Cảm Hoặc Mất Hy Vọng:
   • Rối loạn lo âu bệnh lý có thể dẫn đến trầm cảm nếu không được điều trị. Nếu bạn cảm thấy mất hy vọng, buồn bã kéo dài, hoặc có ý nghĩ tự tử, bạn cần phải tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp ngay lập tức.

8. Cách Phòng Ngừa Rối Loạn Lo Âu Bệnh Lý

Phòng ngừa rối loạn lo âu bệnh lý là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự tự nhận thức và duy trì các thói quen lành mạnh. Dưới đây là một số gợi ý để phòng ngừa:

1. Giữ Cân Bằng Trong Cuộc Sống:
   • Đảm bảo bạn có thời gian cho cả công việc và giải trí. Tập trung vào các hoạt động mà bạn yêu thích để giảm căng thẳng và lo âu.
2. Tập Thể Dục Đều Đặn:
   • Tập thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn giảm căng thẳng và lo âu.
3. Học Cách Đối Mặt Với Lo Lắng:
   • Thay vì né tránh lo lắng, hãy học cách đối mặt với chúng bằng các kỹ thuật như thiền, yoga, hoặc các liệu pháp thư giãn khác.
4. Giảm Thiểu Việc Tìm Kiếm Thông Tin Y Tế Trên Mạng:
   • Thay vì tìm kiếm thông tin về bệnh tật trên internet, hãy dựa vào lời khuyên từ các bác sĩ chuyên khoa.
5. Duy Trì Thói Quen Sống Lành Mạnh:
   • Duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và hạn chế tiêu thụ các chất kích thích như caffeine, rượu bia.
6. Xây Dựng Hệ Thống Hỗ Trợ Xã Hội:
   • Kết nối với gia đình, bạn bè và người thân yêu để tạo ra một mạng lưới hỗ trợ tinh thần.

Rối loạn lo âu bệnh lý là một tình trạng tâm lý phức tạp, ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn, phương pháp điều trị thích hợp và sự hỗ trợ từ cộng đồng, người mắc rối loạn này có thể học cách kiểm soát lo âu và cải thiện chất lượng cuộc sống. Điều quan trọng là không nên xem thường những dấu hiệu của rối loạn lo âu bệnh lý và tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp khi cần thiết. Với sự quan tâm và chăm sóc đúng đắn, cuộc sống cân bằng và hạnh phúc là điều hoàn toàn có thể đạt được.

____________

CÔNG TY ƯDNL TÂM THỂ P.E.R.G tại Việt Nam

Địa chỉ: Số 91B – ngõ 25 Vũ Ngọc Phan – Láng Hạ – Đống Đa – Hà Nội

Điện thoại: 0973.533.248 – 0247.300.0785

Fanpage: PERG hỗ trợ điều trị TRẦM CẢM , RỐI LOẠN LO ÂU

LIỆU PHÁP TÂM THỂ P.E.R.G

GIÚP BẠN CHUYỂN HÓA MỌI CẢM XÚC TIÊU CỰC THÀNH TÍCH CỰC!

Nếu bạn muốn tìm hiểu rõ hơn về liệu pháp tâm thể PERG, bạn có thể tham khảo trang web dưới đây:

https://tamlyperg.vn